NJOFTIM PËR SHTYP
Deklaratë e Këshillit Mbikëqyrës mbi vendimin e politikës monetare

Sot, në datën 26 nëntor 2014, Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë mori në shqyrtim dhe miratoi Raportin Mujor të Politikës Monetare. Pasi u njoh me zhvillimet më të fundit ekonomike e monetare në vend, si dhe në vijim të diskutimeve mbi ecurinë e pritur të tyre në të ardhmen, Këshilli Mbikëqyrës vendosi të ulë me 0.25 pikë përqindje normën bazë të interesit, duke e zbritur atë në nivelin 2.25%. Këshilli Mbikëqyrës vlerëson se ulja e normës bazë të interesit do të krijojë kushte më të mira për financimin e aktivitetit ekonomik në vend, duke ndihmuar në kthimin e ekonomisë në potencial dhe të inflacionit në objektiv në një periudhë afatmesme.

***

Inflacioni vjetor shënoi vlerën 1.4% në muajin tetor, duke pësuar një rënie të lehtë krahasuar me muajin paraardhës dhe duke vazhduar të qëndrojë poshtë kufirit të poshtëm të tolerancës të Bankës së Shqipërisë. Rënia e tij ka ardhur kryesisht nga reduktimi i pazakontë i çmimeve të produkteve bujqësore, ndërkohë që kategoritë e tjera përbërëse të shportës kanë pasur një kontribut të lehtë pozitiv në inflacion.

Norma e regjistruar e inflacionit ishte në kahun e poshtëm të pritjeve të Bankës së Shqipërisë. Analizat tona sugjerojnë se rënia e tij gjatë muajve shtator e tetor ka ardhur kryesisht si pasojë e goditjeve të përkohshme të ofertës. Megjithatë, luhatjet e regjistruara gjatë muajve të fundit tregojnë se rikthimi i qëndrueshëm i inflacionit në objektiv do të jetë një proces i gjatë në kohë.

Në një kontekst më afatgjatë, vlerat e ulëta të inflacionit gjatë tremujorëve të fundit vazhdojnë të përcaktohen nga presione të ulëta, si nga kahu i kërkesës ashtu dhe nga ai i ofertës. Ndonëse në rritje, kërkesa e brendshme rezulton e pamjaftueshme për të vënë në shfrytëzim të plotë kapacitetet prodhuese të ekonomisë. Dobësia e tregut të punës dhe pritjet e ulëta inflacioniste përcjellin presione të dobëta për rritjen e pagave dhe të kostove të prodhimit. Kjo dinamikë reflektohet në nivelet e ulëta të inflacionit bazë. Nga ana tjetër, inflacioni i importuar mbetet i ulët, pavarësisht tendencave në rritje të inflacionit në disa nga partnerët tanë tregtarë. Së fundi, zgjerimi monetar në ekonomi mbetet konsistent me nivele të ulëta inflacioni.

Analiza e treguesve të disponuar, mbështet vlerësimet dhe projeksionet tona të mëparshme për një rritje ekonomike pozitive në gjashtëmujorin e dytë të vitit. Në këndvështrimin e përbërësve të kërkesës agregate, rritja ekonomike i atribuohet rritjes së konsumit dhe investimeve private, ndërkohë që zhvillimet në tregtinë e huaj dhe shpenzimet publike kanë pasur një ecuri më të ngadaltë. Kërkesa e sektorit privat vazhdon të mbështetet nga përmirësimi i besimit të familjeve dhe bizneseve shqiptare, si dhe nga kushtet më të mira të financimit. Projeksionet tona tregojnë se ekonomia do të ndjekë një trajektore rritëse në periudhën afatmesme, të mbështetur nga vazhdimi i reformave strukturore, nga ruajtja e kahut stimulues të politikave makroekonomike, dhe nga rritja e pritur e ekonomisë botërore. Shkalla e efektivitetit të reformave dhe politikave të ndërmarra, si dhe ecuria e ambientit të jashtëm ekonomik e financiar, do të përcaktojnë dhe shpejtësinë e rikuperimit të ekonomisë në të ardhmen.

Ambienti i jashtëm ekonomik nuk ka mbështetur rritjen e eksporteve shqiptare. Deficiti tregtar nominal u zgjerua me 10.4% në tremujorin e tretë të vitit. Në ndryshim me gjysmën e parë të vitit, kontribut në këtë kah dha edhe rënia e eksportit në mallra. Në anën tjetër, importet ndoqën prirjen rritëse të nisur gjatë tremujorit të fundit të vitit të kaluar, por me ritme më të moderuara.

Politika fiskale ka ndjekur një prirje konsoliduese në dhjetë muajt e parë të vitit. Kështu, deficiti buxhetor rezultoi rreth 31% më i ulët se në të njëjtën periudhë të një viti më parë. Të ardhurat për këtë periudhë kanë shënuar një rritje prej 12.6%, falë performancës së mirë të të ardhurave me karakter tatimor. Për të njëjtën periudhë, shpenzimet totale kanë rezultuar rreth 5% më të larta, ndërsa shpenzimet kapitale janë tkurrur me 33% krahasuar me një vit më parë. Në këtë periudhë janë shlyer rreth 26 miliardë lekë nga detyrimet e prapambetura të qeverisë.

Politika monetare ka ruajtur kahun e saj lehtësues, nëpërmjet mbajtjes së normës bazë në nivelin më të ulët historik, prej 2.5%, nëpërmjet orientimit të tregut për ndjekjen e një politike monetare stimuluese në tremujorët e ardhshëm, si dhe nëpërmjet furnizimit të tregut me likuiditetin e kërkuar. Normat e interesit në tregjet financiare janë luhatur pranë niveleve të ulëta historike. Megjithatë, yield-et e instrumenteve të borxhit të qeverisë kanë shfaqur prirje të lehtë rritëse në muajt tetor e nëntor.

Kërkesa e ulët për financim është reflektuar në ecurinë e brishtë të kredidhënies. Sinjalet pozitive të muajve të verës për një rigjallërim të kredisë nuk u konfirmuan në muajin shtator. Teprica e kredisë për sektorin privat shënoi rënie nga një muaj më parë dhe një ngadalësim të rritjes vjetore në nivelin 2.1%. Rigjallërimi i kredisë pritet të jetë gradual dhe në përputhje me rimëkëmbjen e aktivitetit ekonomik. Ndërkohë, përmirësimi i bilanceve të agjentëve të sektorit privat dhe të sistemit bankar pritet të mbështesin aktivitetin kreditues në të ardhmen. Zgjerimi vjetor i parasë shënoi 1% në muajin shtator ose 0.6 pikë përqindje më pak se një muaj më parë. Niveli i ulët i ekspansionit monetar konfirmon jo vetëm dobësinë e kërkesës së brendshme agregate, por dhe tendencën e zhvendosjes së kursimeve financiare drejt depozitave afatgjata apo letrave me vlerë të qeverisë.

***

Në përfundim të diskutimeve, Këshilli Mbikëqyrës vlerësoi se, në prani të kushteve monetare ekzistuese, kthimi i inflacionit në objektiv mund të jetë më i ngadaltë krahasuar me vlerësimet tona të mëparshme, si pasojë e goditjeve më të forta të ofertës dhe e dobësisë së vazhduar të kërkesës agregate. Duke reflektuar mbi këtë konkluzion, Këshilli Mbikëqyrës vendosi të ulë me 0.25 pikë përqindje normën bazë të interesit, duke e sjellë atë në nivelin 2.25%.

Forcimi i kahut stimulues të politikës monetare synon të krijojë kushte më të lehtësuara financimi për konsumin dhe investimet private, duke ndihmuar në kthimin e inflacionit në objektiv dhe të ekonomisë në ritmet e rritjes potenciale në afat të mesëm. Duke gjykuar mbi informacionin e disponuar, Këshilli Mbikëqyrës vlerëson se politika monetare do të vazhdojë të mbetet në kahun stimulues edhe gjatë tremujorëve në vazhdim.