NJOFTIM PËR SHTYP
Fjala e Zëvendësguvernatorit të Parë të Bankës së Shqipërisë z. Fatos Ibrahimi, në takimin për lançimin e "Programit për zhvillimin e Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme", Hotel "Tirana International", 20 janar 2009

Të nderuar zotërinj Ministra,

I nderuar zoti Ambasador,

Të nderuar pjesëmarrës,

Është një kënaqësi e veçantë të asistoj në këtë aktivitet dhe dëshiroj të përshëndes në emër të Bankës së Shqipërisë këtë iniciativë të fundit të përbashkët, të Ministrisë së Ekonomisë dhe Bashkëpunimit Italian. Mbështetja financiare e ndërmarrjeve të vogla e të mesme ka një rëndësi të veçantë për zhvillimin e iniciativës dhe për të mundësuar çlirimin e aftësive menaxhuese të njësive ekonomike. Për ekonomitë e vogla në zhvillim, financimi i sipërmarrjeve të vogla është një mundësi e mirë për të rritur punësimin dhe aktivitetin ekonomik bazuar në iniciativën, idetë dhe aftësitë prodhuese të grupeve të vogla ose të individëve të veçantë, që kanë guximin dhe njohuritë për të gjeneruar të mira materiale dhe për të rritur mirëqenien e shoqërisë. Gjatë periudhës së tranzicionit, ndërmarrjet e vogla e të mesme në Shqipëri janë rritur me hapa të shpejtë. Ato kanë qenë një karakteristikë dalluese e të gjithë tranzicionit shqiptar që i kanë rezistuar vështirësive ekonomike në vend si ajo e shembjes së firmave piramidale apo vështirësive të tjera të lidhura me reformat dhe procesin e plotësimit të kuadrit institucional e ligjor. Kontributi i ndërmarrjeve të vogla në rritjen e sektorit të shërbimeve, të ndërtimit, të tregtisë dhe të agrikulturës, ku mikrondërmarrjet përbëjnë pjesën më të madhe të këtij grupi, ka qenë pa dyshim i rëndësishëm në ripërtëritjen afatgjatë e të qëndrueshme të ekonomisë shqiptare.

Këto ndërmarrje kanë dhënë një kontribut të rëndësishëm në uljen e papunësisë dhe rritjen e produktivitetit në veprimtaritë ekonomike të lartpërmendura, me një efekt të konsiderueshëm në rritjen e shpejtë të ekonomisë shqiptare. Ekonomia e vendit është përmirësuar ndjeshëm gjatë dekadës së fundit dhe ecuria e një periudhe të konsiderueshme të viteve të fundit dëshmon për një klimë makroekonomike pozitive e relativisht të qëndrueshme. Ritmet e rritjes së PBB-së reale vlerësohen të kënaqshme dhe në përgjithësi, më të larta se në vendet e rajonit. Niveli i çmimeve të konsumit gjithashtu, ka rezultuar në përputhje me objektivin e bankës qendrore për stabilitetin e çmimeve. “Qetësimi” i faktorëve të jashtëm që goditën sjelljen e ofertës dhe qëndrueshmëria makroekonomike në vend, shërbyen që norma e inflacionit të normalizohet brenda kufijve të synuar. Zhvillimet në kursin e këmbimit tashmë perceptohen të qëndrueshme krahasuar me luhatjet e mëdha të tij gjatë viteve ’90. I parë në terma të monedhës vendase kundrejt një shporte të valutave kryesore, leku ka shfaqur tendenca mbiçmuese të vazhdueshme gjatë një periudhe të konsiderueshme, duke shërbyer dhe si zbutës për inflacionin e importuar.

Vlerësimet në Bankën e Shqipërisë tregojnë se rritja relativisht e lartë e PBB-së reale gjatë viteve 2003-2007 është rezultat i rritjes së produktivitetit të punës, si dhe i rritjes së investimeve në ekonomi.

Në të njëjtën kohë, sistemi bankar është zgjeruar me hapa të ndjeshëm e të sigurt. Situata paraqitet e kënaqshme edhe sa i përket kredisë bankare ndaj sektorit privat. Kredia për biznese ka dhënë kontributin kryesor në zgjerimin e portofolit të kredisë bankare, me 66 për qind. Zgjerimi i këtij portofoli gjykohet të ketë ndikuar pozitivisht në rritjen e aktivitetit ekonomik për sektorët kryesorë. Në shtator 2008, portofoli i kredisë dominohej nga kreditimi i sektorit të tregtisë (gati 25 për qind), të ndërtimit (afro 15 për qind) dhe të industrisë (mbi 15 për qind). Sipas përllogaritjeve të Bankës së Shqipërisë, kredia për sipërmarrjet e vogla e të mesme në nëntor 2008 paraqitej rreth 60 për qind më e lartë se fundi i vitit 2006, duke përbërë një raport mbi gjysmën e totalit të kredisë bankare dhënë për biznesin. Në këtë mënyrë, aktiviteti kreditues i sistemit bankar ka mbështetur rritjen në sektorët kryesorë të ekonomisë dhe ka ndihmuar në thellimin e mëtejshëm të ndërmjetësimit financiar. Kjo mbështetje është evidentuar si në mbulimin më të gjerë gjeografik të tyre, por edhe nga gama e shërbimeve dhe përmirësimi i produkteve të ofruara nga sistemi financiar.

Nisma e sotme përbën një ngjarje të rëndësishme, për të mbështetur rritjen e financimit për këtë pjesë vitale të ekonomisë dhe do të ndihmojë në zbutjen e efekteve negative të ngadalësimit ekonomik botëror. E ftoj sistemin bankar dhe aktorët e tjerë të tregut të ndërmarrin iniciativa të ngjashme që të mos pengohet financimi i projekteve të vogla, që kanë mundësi të shndërrohen në sipërmarrje fitimprurëse. Gjithashtu, për të ruajtur një zhvillim të qëndrueshëm dhe afatgjatë të vendit, në përputhje me aspiratat e tij evropiane, sistemi bankar duhet të vazhdojë rrugën e nisur drejt përsosjes së shërbimit ndaj klientelës, shtimit të komunikimit dhe të edukimit të publikut.

Banka e Shqipërisë gjykon se burimet e rritjes së qëndrueshme për periudhën afatmesme dhe afatgjatë, konsistojnë jo vetëm në nxitjen e rritjes së produktivitetit të punës apo të investimeve në industri e ndërtim, por edhe në sektorë të tjerë strategjikë. Për ekonominë shqiptare si një ekonomi në zhvillim, investimet vendase dhe ato të huaja direkte në sektorë strategjikë si turizëm dhe infrastrukturë, do të përbënin një burim real të rritjes ekonomike. Efektet pozitive zinxhir pritet të reflektohen në ruajtjen e ritmeve të qëndrueshme të rritjes. Kështu, stabiliteti i përgjithshëm makroekonomik, do të përbënte një parakusht për motivimin e rritjes së mëtejshme të investimeve vendase e të huaja. Në përfundim, vazhdimi i reformave dhe i përmirësimeve të domosdoshme strukturore do të kishte efekte pozitive dhe afatgjata në krijimin e një klime më të sigurt për investime të biznesit të huaj dhe vendas.

Duke ju falenderuar edhe një herë për ftesën, uroj punë të mbarë këtij aktiviteti të rëndësishëm për zhvillimin e biznesit në Shqipëri.